GAPS Diyeti, Dr. Natasha Campbell tarafından özel olarak hazırlanmış bir diyet programıdır. Dr. Natasha, 10 bin otistik çocuk üzerinde denediği bu diyeti sadece otistik problemi olanlar değil aynı zaman da şizorfreni, depresif kişilik ve multiple zklerozis hastaları tarafından da uygulanmaktadır.
Özellikle dikkat eksikliği ve hiper aktivite problemi olan hastalar içinde uygulanan GAPS diyeti, doğru bir beslenme programına dikkat edildiği durumlarda tedavilerinde olumlu desteklere neden olabilmektedir. Bu hastalıkların ana nedenleri arasında yer alan bağırsak florasında meydana gelmiş toksinlerdir. Toksik maddeler beynin işlemlerini engelleyerek beyin ve bağırsak arasındaki dengeyi bozmasına neden olur. Bu dengeyi düzeltmek amacıyla uygulanan tedavilerden biri ilaç tedavileridir. Bu ilaç tedavileri de bağırsak florasını olumsuz etkiler.
İlaç kullanmak istemeyenler tedavilerini doktor kontrolleri altında GAPS diyeti uygulayarak tedavi edilir. Ancak bağırsak hareketlerinin düzenli halde çalışması için diyetteki en önemli etkenin düşük karbonhidrat olması kilo verme olasılığını da artırdığı için karbonhidratlara dikkat etmekte fayda var. Dikkat edilecek en önemli konulardan bir tanesi de GAPS diyetini doktor onayı almadan ve doktor kontrolünün dışında asla uygulamayın.
GAPS Diyeti Nedir?
Bağırsaklarda meydana gelen bozukluklar nedeniyle bakteri dengesi bozulur. Bu bozuklukları düzeltmek ve meydana gelen hasarlı ya da yaralı bağırsakları tedavi etmek amacıyla bağırsak epitelyum dokusunun iyileştirilmesi amacıyla uygulanan beslenme şekline GAPS diyeti ismi verilir.
GAPS diyetinde bakterilerin beslenmesini sağlayan bakteriler, mantarlar ve nörotoksinlerin çoğalmasına neden olan gıdaların tüketilmesi kesinlikle yasaktır. Ayrıca GAPS diyetinde probiyotik destek veren fermente gıdalar daha diyette olmazsa olmaz konumda yer alırlar. Oldukça kısa süre içinde bağırsaklarda oluşan hasarlar ve sızıntılar GAPS diyeti sayesinde tedavi edilir. Bu beslenme şekli sayesinde sindirilemeyen toksinler ve metallerin kana geçişinin önüne geçilir.
GAPS diyetini uygulamak ayrıca başta beyin olmak üzere birden fazla organda meydana gelen toksinlerin temizlenmesi ve kısa süre içinde hem fizyolojik hem de psikiyatrik problemlerin ortadan kalkmasını sağlar. Diğer beslenme programlarında olduğu gibi bu diyeti kronik problemleri bulunan bireylerin doktor kontrolü ve onayı olmadan uygulamamaları gerekmektedir. Aksi takdirde farklı sağlık problemleri ile karşı karşıya kalacağının unutulmaması gerekmektedir.
GAPS Diyeti Nasıl Yapılır?
GAPS diyetinin 3 farklı ana aşaması bulunur. Bu aşamalar ise;
- Aşama: Giriş bölümü olan bu aşama 6 farklı aşamadan meydana gelir ve ilk aşamada ilk olarak fiziksel ve psikolojik semptomlar ortadan kalkar. Bağırsakları rahatsız eden besinler bu diyette çıkartılarak bağırsakların duvarlarının onarılması amaçlanır. İlk olarak onarılan bağırsak duvarlarının emilim yapmadan önce sindirimi yapılır ve bu sayede birden fazla gıdanın bağırsak duvarlarında meydana getirdiği intoloransı ve alerjileri giderilir.
- Aşama: Bu aşamada genel diyet programı bağırsak florasının dengesinin tam iyileşmesi sağlanır. Bu aşamada hastalar GAPS diyetine tam uyum sağlar.
- Aşama: Diyetten çıkış aşaması olarak bilinir. Genellikle hastalıkların bütün semptomlarının ortada kalktığı aşama olsa da giriş diyetinde olduğu gibi 7 gün boyunca diyete devam edilir. Diyetten çıkarılmış olan bütün besinler teker teker kontrollü olarak tekrardan eklenerek GAPS diyeti tamamen sonlandırılır.
GAPS Diyeti Ne Kadar Sürer?
GAPS diyetinin süresi bireylerde bulunan hastalık semptomlarına göre değişiklik gösterir. Bazı hastalar giriş aşamasından itibaren 20 ile 30 gün süresi içinde bazıları ise 1 yıl kadar GAPS diyetinde kalabilirler.
GAPS diyetinin 3 aşamasını 4 gün süresinde tamamlayanlar da olmaktadır. BU süreyi belirleyen en önemli etkenler ise psikolojik ve fizyolojik olarak bütün semptomların ortadan kaldırılmasıdır. Standart süresi 6 farklı giriş aşamasının zorluk seviyesi nedeniyle genellikle ilk aşama 4 gün sürer. 2. Aşama ise genellikle 8 – 6 – 8 şeklinde sürerken 3. Aşama ise 1 hafta ile 2 hafta sürmektedir. 4. Aşama ise 20 ile 30 gün arasında devam ederken 5. Aşama 30 ile 45 gün sürer. 6. Aşama ve son aşama olarak bilinen bu aşama ise genellikle 2 ay ile 4 ay aralığında sürmektedir.
GAPS diyetinin en zor aşaması elbette diyetin başlangıç aşamasıdır. Başlangıç seviyesi olduğu için tamamen beslenme düzeninin tamamen değişme aşaması bireyleri zorlar. Ancak hastalıkların semptomlarını ortadan kaldırmak amacıyla yapılması gereken en önemli aşamadır. Bu aşamada hem fiziksel hem de psikolojik olarak kendinizi ayarlamak son derece önemlidir. Kendinizi ayarladığınız andan itibaren başlangıç aşaması sizi yormaz ve rahat bir şekilde başlangıç aşamasını atlatabilirsiniz.
GAPS Diyeti Yasaklar Listesi Nedir?
- GAPS diyetinde yasaklı besinlerin en önemlisi ve ilki tam tahıllı ürünlerdir. Özellikle başı çeken besinler ‘mısır, çavdar, buğday, arpa, yulaf, pirinç, makarna, karabuğday ve bulgur’ gibi ürünlerdir. Bu ürünler diyetten çıkarılır ve glüten bulunan bütün besinler GAPS diyetinde yasaklı hale gelir.
- Nişasta bulunan bütün sebzeler yani ‘havuç, gulgas kökü, ararot ve patates’ gibi ürünler diyette yasaklı sebzeler arasında yer alır.
- Şeker ve şeker bulunan bütün besinler yasaklıdır. Bu besinlerin başında ‘soya fasulyesi, barbunya, bakla, nohut, kuru fasulye, nohut ve maş fasulye’ gibi nişastanın bol olduğu baklagiller yer alır.
- Laktoz bulunan süt ve süt ürünleri GAPS diyetinde yasaklıdır. Başlıca bu ürünler ‘kek, krema, sosis, sucuk, salam ve pastırma’ gibi işlenmiş gıdaların tüketilmesi yasaktır.
- Alkol ve gazlı içecekler yasaklıdır. Ayrıca hazır meyve suları, et ve tavuk bulyonlarıyla birlikte meşrubatlar gibi bütün hazır ve paketlenerek satışa sunulan gıdaların tüketilmesi yasaktır.
- Soya bulunan ürünler de GAPS diyetinde yasaklıdır. Başlıca ürünler ise; ‘kraker, kuruyemişler, salata sosları, margarin, gofret ve bisküvi’ gibi ürünler.
Dukan Diyeti ve Evreleri başlıklı makalemize de bir göz atabilirsiniz.
GAPS Diyetinin Zararları Nelerdir?
GAPS diyeti de diğer diyetlerde olduğu gibi hastaların daha sağlıklı olmasını sağlasa da bilimsel olarak kanıtlanmış bir beslenme düzeni olmadığı için doktor onayı ve kontrolü olmadan kullanılması kesinlikle önerilmez. Özellikle kalp ve damar hastaları, diyabet, böbrek ve karaciğer fonksiyonu sorunu olan ve kolesterol bulunan bireylerin doktor onayı olmadan bu diyeti yapmamaları gerekir. Özellikle emziren anneler, hamile olan kadınlar, çocuklar ve yaşlıların GAPS diyetini uygulaması sağlıkları açısından zararlıdır.
GAPS diyetinin ilk üç aşamasında dikkat çeken en önemli özellik gıdaların tamamına yakınının diyet programında yer almamasıdır. Bu durum doğrultusunda yeterli ve dengeli seviyede beslenmeyen vücudun bağışlılık sistemi olumsuz etkilenebilir. GAPS diyetinin 2. Aşamasında buluann çiğ yumurtaların tüketilmesi ise salmonella problemlerine davetiye çıkaracağı için insan vücudu için zararlı olacaktır.